Kto nadzoruje czynności syndyka?
W postępowaniach upadłościowych prowadzonych wobec przedsiębiorców działalność syndyka masy upadłości podlega bieżącemu nadzorowi wyznaczonego przez sąd upadłościowy sędziego-komisarza, w pewnych sytuacjach także radzie wierzycieli (organ składający się z przedstawicieli wierzycieli).
Postępowanie upadłościowe wobec osób nieprowadzących działalności gospodarczej (tzw. „upadłość konsumencka”) jest co do zasady prowadzone w tzw. trybie uproszczonym, różniącym się od postępowań prowadzonych na zasadach ogólnych m.in. tym, że sąd nie powołuje sędziego-komisarza, który w przypadku postępowań prowadzonych na zasadach ogólnych kieruje tokiem postępowania upadłościowego i sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka. Konsekwencją braku wyznaczenia sędziego-komisarza jest brak bieżącego nadzoru organów sądowych nad czynnościami syndyka.
Powyższe nie oznacza jednak, że czynności podejmowane przez syndyka masy upadłości w tym postępowaniu nie podlegają jakiejkolwiek kontroli. System kontroli nad działalnością syndyka w upadłości konsumenckiej (uproszczonej), oparty jest o przyznanie dłużnikowi, wierzycielom, a także innym osobom których praw lub obowiązków dotyczą działania syndyka, prawa wniesienia skargi na czynność syndyka.
Jak wnieść skargę na czynność lub zaniechania syndyka?
Osoba, która uważa, że jej prawa są naruszane na skutek czynności lub bezczynności syndyka, jest uprawniona do wniesienia skargi w terminie siedmiu dni od dnia dokonania czynności lub dnia w którym skarżący dowiedział się, że czynność miała być dokonana. Skarżący powinien wskazać w skardze czynność lub zaniechanie syndyka, które w jego ocenie narusza prawa skarżącego, a także określić czego się domaga wnosząc skargę (np. uchylenia czynności syndyka lub nakazania mu określonego zachowania).
Skarga jest rozpoznawana przez sąd upadłościowy, przy czym będzie ona przekazana do sądu przez syndyka wraz z uzasadnieniem dokonania lub zaniechania zaskarżonej czynności jedynie w sytuacji, gdy syndyk nie uwzględni skargi w całości. O ile skarga nie jest wnoszona przez osobę wykluczoną cyfrowo, powinna być przesłana za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (Krajowego Rejestru Zadłużonych). Skarga podlega opłacie w wysokości 30 zł.
Czy warto wnosić skargę na czynności lub zaniechania syndyka?
Skarga na czynności syndyka stanowi podstawowe narzędzie ochrony dłużników oraz osób trzecich w przypadku naruszenia ich praw przez syndyka. Skarga powinna być postrzegana jako środek procesowy mający służyć zagwarantowaniu prawidłowego przebiegu postępowania upadłościowego, zaś ocena zasadności jej złożenia nie powinna być motywowana innymi względami, np. troską o relację z syndykiem.
W przypadku wątpliwości dotyczących sposobu działania syndyka warto przede wszystkim spróbować uzyskać bezpośrednio od niego informację na temat podstaw prawnych jego działania i celów, które mają być działaniami syndyka zrealizowane. Gdyby wyjaśnienia syndyka były niewystarczające lub niezrozumiałe, warto skonsultować swoje wątpliwości ze specjalistą z zakresu prawa upadłościowego, np. doradcą restrukturyzacyjnym.
Wniesienie skargi na czynność syndyka skutkuje zobowiązaniem syndyka do przedstawienia uzasadnienia dokonywanych czynności i może prowadzić do wyjaśnienia przyczyn podejmowania przez niego określonych działań. Jak już wskazano, syndyk może odstąpić od przekazania skargi sądowi upadłościowemu jedynie w przypadku uwzględnienia skargi w całości. W tym kontekście samo uruchomienie procedury skargowej może wpłynąć na sposób działania syndyka.
Rozpoznanie skargi na czynność syndyka przez sąd upadłościowy – w przypadku jej uwzględnienia – może prowadzić do zmiany sposobu prowadzenia postępowania przez syndyka, zaś w przypadku braku jej uwzględnienia – do pełniejszego wyjaśnienia skarżącemu podstaw prawnych działania syndyka.
Warto przy tym pamiętać, że nawet w sytuacji, gdyby skarga podlegała odrzuceniu z przyczyn formalnych, np. z uwagi na brak opłacenia lub złożenie jej po upływie terminu, sąd z urzędu weźmie pod uwagę okoliczności wskazane w skardze i w razie potrzeby wyda syndykowi polecenie dokonania odpowiednich czynności lub zakaże syndykowi ich dokonania.
